چوپانان زادبوم من

تو مادر منی

چوپانان زادبوم من

تو مادر منی

مهمان انارهای کویری شوید

مهمان انارهای کویری شوید
انگشت را می‌گذاریم وسط نقشه ایران، اینجا کویر است، اینجا آسمان آبی آبی است، اینجا انارک است. شهری که به طول 53 درجه و 41 دقیقه و 45 و 82 صدم ثانیه شرقی از نصف گرینویچ و عرض 33 درجه و 18 ثانیه و 38/ 79 صدم ثانیه شمالی از خط استوا قرار دارد ، ارتفاع آن از سطح دریا 1491 متر است و در 75 کیلومتری شمال شرقی شهر فرش یعنی شهر نائین از توابع استان اصفهان و در راه آسفالته‌ای که از نائین به سمت شمال شرقی منشعب شده، قرار گرفته است.
اینجا خاک طلاست و این شهر نمایشگاهی است از معادن فلزات مختلف در دل کویر، اینجا شهرک صنعتی نیست، اینجا شهر، شهر فرهنگ است و زمین، زمین کانی ها، اینجا نارسینه است.
از نائین که رهسپار جاده انارک می‌شوی، تمام مسیر بیابانی است بدون حتی یک درخت. هیچ آبادی و روستایی هم وجود ندارد و اینجاست که پی می‌بری واقعا آب آبادانی است. نیاز به پرسش و تحقیق ندارد. آب که پیدا شد، مردم «انارک» را ساختند. شهری که در دوره ساسانیان و با هدف برقراری ارتباط بین جنوب و مرکز با شمال ایران ساخته شد که براساس نام محلی آن، «نارسینه» به معنی انارستان و اکنون آن را «انارک» می‌نامند.

انارک را کلکسیونی از هنر معماری و تزئینات کویری است که در آن، گونه‌های بدیع و نایابی از انواع بادگیر‌ها، پنجره‌های مشبک، درها و پنجره‌های چوبی و سردرهای خشتی و گچی، کتیبه‌های خشتی و گچی و بسیاری دیگر از عناصر معماری بافت و تزئینات با اصلی‌ترین شیوه‌های فنی (به خصوص کار با خشت، کاهگل و سیمگل) و متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی اجرا شده‌اند

برای سفر به انارک باید به 225 کیلومتری اصفهان و حدود 400 کیلومتری تهران سفر کنید. شهری که برای اهالی تاریخ و علاقمندان به بناهای قدیمی، گزینه خوبی برای یک سفر کوتاه یک روزه و سیزده به در گردی به حساب می آید.
خانه هایی گلی با پشت‌بام‌های منحصر به فرد، بهترین چیزی است که در انارک می بینید. روستایی که اگرچه کم کم تخریب می شود و شکل شهر به خود می گیرد، اما هنوز بناهای زیادی در آن خشتی است و بوی کاهگل می دهد.

انارک را کلکسیونی از هنر معماری و تزئینات کویری است که در آن، گونه‌های بدیع و نایابی از انواع بادگیر‌ها، پنجره‌های مشبک، درها و پنجره‌های چوبی و سردرهای خشتی و گچی، کتیبه‌های خشتی و گچی و بسیاری دیگر از عناصر معماری بافت و تزئینات با اصلی‌ترین شیوه‌های فنی (به خصوص کار با خشت، کاهگل و سیمگل) و متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی اجرا شده‌اند.

بافت قدیمی این روستا، به ‌طور کلی از معماری مناطق کویری الهام گرفته است. در این بافت دیوار‌ها خشتی و بلند و تا ارتفاعی محدود با روکشی از سنگ هستند که سقف‌های گنبدی، تاق و چشمه، قوسی و مسطح در معماری آن کاربرد فراوان دارد. حیاط خانه‌های اصیل معمولا آجرفرش و سنگفرش است و اتاق‌ها تاقچه و رف‌های متعدد دارند. با توجه به صخره‌ای بودن منطقه، زیرزمین به‌ ندرت در آن دیده می‌شود. بیشتر خانه‌ها بادگیر دارند و پشت‌بام‌ها مانند سایر مناطق کویری با چند لایه کاهگل پوشش داده شده‌اند.

انارک یکی از 4 منطقه مهم کانی ایران محسوب می‌شود و معدن سرب نخلک به عنوان یکی از قدیمی‌ترین معادن جهان که پیشینه هخامنشی دارد در این منطقه فعال است.

یکی از دیدنی ترین جاذبه‌های تاریخی انارک کاروانسرای چهار ایوانی است که توسط حاج محمد ولی ساخته شده. در ضلع شرقی کاروانسرا کتیبه‌ای بر سنگ مرمر می بینید که با خط نستعلیق نوشته شده است و به تاریخ 1310 هجری قمری و به بانی آن اشاره می‌کند. همین طور رباط مشجری با وسعتی معادل هزار مترمربع از آثار زیبای انارک است که بین راه قدیم چوپانان به انارک واقع شده و مصالح آن آجر و سنگ و در تاریخ 1301 هجری قمری به دست حاج مهدی انارکی ساخته شده است.

چشمه‌ای به نام بازیاب هم در مسیر مهرجان به چوپانان اندکی دورتر از جاده اصلی، در دامنه کوهی بلند قرار گرفته است. آب این چشمه در میان منطقه خود از شگفتی‌هاست و لیکن گوارایی آن به معجزه می‌ماند. بر دیوارهای کوه بازیاب نیز حفره‌های بسیار صعب‌العبور است که ظاهرا در قدیم انبار و محل نگهداری اشیاء و کالاهای خاص بود.

مردم انارک لهجه محلی هم دارند که بسیار شیرین است. این لهجه با کلی تفاوت و غلظت در میان کلمات، مشابه با لهجه مردم نائین و اردستان است و این تفاوت در حدی است که بسادگی می‌توان تشخیص داد شخص اهل کدام شهر است. این لهجه در بیان وگفتار بی‌شباهت به لهجه زرتشتی‌ها نیست

اما بشنوید از آبادی‌های انارک که تعداد آن از 40 مورد هم بیشتر است. این آبادی‌ها مکان‌هایی بسیار زیبا و بکر برای گردشگری هستند. به برخی از این اسامی دقت کنید: اسماعیلان، آشتیان، چاه شوره بالا و پایین، چاه گربه و مزرعه مرغاب، چوپانان، عشین، سهل چو و دراز، قبله و... این اسامی هم در نوع خود جالب هستند که البته با توجه به نوع محصول و درختان آن آبادی یا شرایط اقلیم یا صاحب آن نامگذاری شده‌اند.

مردم انارک لهجه محلی هم دارند که بسیار شیرین است. این لهجه با کلی تفاوت و غلظت در میان کلمات، مشابه با لهجه مردم نائین و اردستان است و این تفاوت در حدی است که بسادگی می‌توان تشخیص داد شخص اهل کدام شهر است. این لهجه در بیان وگفتار بی‌شباهت به لهجه زرتشتی‌ها نیست.
+ نوشته شده توسط علی شقایی
http://irangardi1366.blogfa.com/1391/08/1